راهاندازهاي پنوماتیکی شيرفلكه، دستگاه‌هاي مكانيكي هستند كه توانايي تنظيم موقعيت را در چندين نوع از شيرفلكه‌ها دارند. راه‌انداز يك سازوكار است كه توسط يك منبع خارجي، فعال مي‌شود تا يك حركت خاص را ايجاد كند. اين حركت خاص مي‌تواند موقعيت شيرفلكه را تعيين كند. حركتي كه ناشي از راه‌انداز است، مي‌تواند خطي (حركت افقي يا عمودي) يا چرخشي (دور يك محور ثابت گردش كند) باشد.
در حال حاضر چندين نوع متفاوت از راهاندازهاي شيرفلكه موجود است. با اين حال غالب راهاندازها در اين دو طبقه جاي مي‌گيرند: راهاندازهاي پنوماتیکی و برقي. منبع نيرو محركه آنها، به عنوان تفاوت اصلي ميان اين دو نوع از راهاندازها محسوب مي‌شود.
راه‌انداز پنوماتیکی چيست؟
راهاندازها پنوماتیکی از فشار هوا (يا ديگر گازها) به عنوان منبع اصلي براي توليد حركت استفاده مي‌كنند؛ اين حركت مي‌تواند شيرفلكه را كنترل كند. در غالب نمونه‌هاي راهاندازهاي پنوماتیکی (يا راهاندازهاي ديافراگمي)، هوا به يك فضاي خالي پمپ مي‌شود كه منجر به وارد شدن فشار به يك ديافراگم پلاستيكي منعطف خواهد شد، در اين صورت اين ديافراگم از موقعيت اصلي خود جدا خواهد شد.
ديافراگم به ساقه شيرفلكه متصل است و به سمت بالا و پايين حركت مي‌كند تا ديسك پنوماتیکی-برقي سرشير را تنظيم كند و سپس جريان سيال را كنترل نمايد. در حالت كلي راهاندازهاي پنوماتیکی حركت‌هاي خطي ايجاد مي‌كنند، اما مي‌توان از آنها براي ايجاد حركت‌هاي چرخشي نيز استفاده كرد.
راه‌انداز برقي چيست؟
از طرف ديگر راهاندازهاي برقي از الكتريسيته به عنوان منبع اصلي براي ايجاد حركت راه‌انداز استفاده مي‌كنند. راهاندازهاي برقي به دو طبقه تقسيم مي‌شوند: راهاندازهاي سيم‌پيچي يا مبتني بر موتور. در راهاندازهاي سيم‌پيچي، يك جريان الكتريكي از درون چنبره مي‌گذرد و يك ميدان مغناطيسي ايجاد مي‌كند كه قادر به حركت دادن ساقه فلزي است؛ در اين شرايط موقعيت ديسك الكتريكي شيرفلكه، تنظيم خواهد شد.
راهاندازهاي مبتني بر موتور، از يك موتور خودكار (منبع آن جريان مستقيم يا متناوب مي‌تواند باشد) براي حركت دادن شيرفلكه استفاده مي‌كنند تا به موقعيت دلخواه برسد. راهاندازهاي الكتريكي توانايي توليد حركت خطي و چرخشي را دارند.
مزايا و كاربردهاي سيستم‌هاي راه‌انداز پنوماتیکی
راهاندازهاي پنوماتیکی توانايي توليد نيروهاي بالايي را براي متوقف كردن دارند (نسبت به ديگر انواع راهاندازها). برخي از راهاندازهاي بادي داراي بيشينه فشار 250 پوند بر اينچ مربع هستند و مي‌تواند نيرويي به ميزان 40000 پوند توليد كنند. در اين نوع از راه‌انداز شاهد سرعت بسته شدن 2 متر بر ثانيه خواهيم بود كه سرعت تقريبا زيادي است. با تنظيم فشار وارده بر شيرفلكه، مي‌توانيم به راحتي سرعت و نيروي راه‌انداز را تنظيم كنيم.
هزينه پايين هر واحد از سيستم‌هاي راه‌انداز بادي، به عنوان يك مزيت ديگر آنها محسوب مي‌شود. راه‌اندازي‌هاي استوانه‌اي هزينه گزافي دارند ولي مي‌توان آنها را با شعاع‌هاي بيشتري از جريان سيال، تطابق داد. كمپرسورهاي بزرگ هوا نيز بازدهي بالايي دارند و هزينه زيادي نخواهند داشت؛ از آنها مي‌توان براي به كار انداختن گروهي از دستگاه‌هاي بادي استفاده كرد.
با توجه به عمليات‌هاي بدون آلودگي، عدم نياز به منبع جرقه و قابليت اطمينان بالا، اين نوع از راهاندازها محبوب هستند و اين مزايا باعث مي‌شوند كه اين راهاندازها براي استفاده در موتورهاي تحريق داخلي، پمپ‌ها، سيستم‌ها تهويه و دستگاه‌هايي كه در محيط‌هاي اشتعال‌پذير فعاليت مي‌كنند، مناسب باشند.
مزاياي و كاربردهاي راهاندازهاي برقي
دقت و صحت بالا در كنترل موقعيت شيرفلكه، از جمله مزاياي اصلي راهاندازهاي برقي محسوب مي‌شوند. موقعيت قطع كردن و موقعيت مياني را مي‌توان برنامه‌ريزي كرد، بنابراين بر اساس يك ورودي خاص، راه‌انداز مي‌تواند در هر نقطه قرار بگيرد. راهاندازهاي برقي نيز به عنوان راهاندازهاي سريع شناخته مي‌شوند كه داراي سرعت متوقف كردن 10 متر بر ثانيه هستند.
اگر منبع جريان را از راه‌انداز جدا كنيم، در اين صورت تعميرات قطعات راه‌انداز تسهيل خواه شد و مي‌تواند هزينه‌هاي تعويض قطعات را به كمترين مقدار برساند. به علاوه راهاندازهاي برقي نسبت به ديگر راهاندازها، سروصداي كمتري ايجاد مي‌كنند؛ بنابراين اين راهاندازها در محيط‌هايي كه نسبت به سروصدا حساس هستند، كاربرد خواهند داشت.
معمولا راهاندازهاي برقي در دستگاه‌ها و تجهيزاتي هم‌چون ماشين‌هاي حفاري، كاميون‌هاي كمپرسي و فورك‌ليفت‌ها[forklifts]استفاده مي‌شوند. راهاندازهاي برقي سبك‌تر معمولا در كارخانه‌هاي رباتيك و ديگر بخش‌هاي داراي توليد خودكار استفاده مي‌شوند.
انتخاب راه‌انداز مناسب براي كاربرد مورد نظر شما
هر دو نوع راهاندازهاي پنوماتیکی و الكتريكي داراي مزايا و ويژگي‌هاي خاص خود هستند كه باعث مي‌شود هر كدام از آنها براي طبقه‌اي از كاربردها مناسب باشند. براي اينكه بتوانيد بهترين راه‌انداز را براي يك كاربرد خاص انتخاب كنيد، بايد از نحوه عملكرد اين راهاندازها اطلاع كامل داشته باشد و به درستي تفاوت ميان آنها را درك كرده باشيد.
برای خواندن مطالب بیشتر در این زمینه میتوانید مقاله انتخاب شیر کنترل به کمک پاسخ پله‌ای دینامیک را مطالعه بفرمایید.
همچنین میتوانید مارا در شبکه اجتماعی لینکدین همراهی کنید.
میتوانید برای اطلاع از مطالب بیشتر در خبرنامه ماهم عضو شوید.
